«…Ετούτα είναι της Μηλιάς τα δυτικά χωρία, τα άλλα είναι βορεινά στη μεσιανή μερία. Μπροστά είν' η Καστάνιτζα, στις μάχες ξακουσμένη και στην Τουρκίαν ακούεται, ας είν' και μεθυσμένη. Το Σελεγούδι το πτωχό, τα Κόκκινα Λουρία, ο Άγιος Νικόλαος και άλλα δυο χωρία Μαλτζίνα λέγεται το εν, Αρχοντικόν το άλλο και έως εδώ σώνονται, δεν είναι πλέον άλλο...»

Όλα τα Μπαρδουνοχώρια κατά τον Γ. Δ. Καψάλη (Μεγ. Ελλ. Εγκυκλ. τόμ. ΙΖ΄, σελ. 512) είναι τα εξής: Καστάνια, Σελεγούδι, Ποτάμι, Παλιά Μπαρδούνια (ή Μποσινέϊκα), Τσεσφίνα (Δεσφίνα), Άγιος Νικόλαος, Κόκκινα Λουριά, Μαλιτσίνα (Μέλισσα), Αρχοντικό, Κάστρο της Μπαρδούνιας (αυτό επί τουρκοκρατίας κυρίως το κατείχαν οι Μπαρδουνιώτες Τουρκαλβανοί), Σίνα, Στροντζά (Προσήλιον), Ρόζοβα (Λεμονιά), Ζελίνα (Μελιτίνη), Τσέρια (Αγία Μαρίνα), Άρνα, Κοτσατίνα (Σπαρτιά), Γόλα (μονή από Έλληνες μοναχούς), Γοράνοι, Πυλοβίτσα (Πολοβίτσα), Κουρτσούνα (Βασιλική), Λιαντίνα, Ποταμιά, Πρίτσα (Παλαιόβρυση), Τάραψα, Πετρίνα. Μετά το 1821 δεν έμεινε ούτε ένας Τουρκαλβανός. Το 1835 ανήκαν στους δήμους Μελιτίνης και Φελίας, και εν μέρει στων Κροκεών. Από το 1912 χωρίσθηκαν σε κοινότητες, από το 1998 με τον Καποδίστρια άλλα άνηκαν στον δήμο Σμήνους και άλλα στον δήμο Φάριδος και από το 2011 με τον Καλλικράτη αυτά του Δήμου Σμήνους ανήκουν πλέον στον Δήμο Ανατολικής Μάνης και αυτα του Δήμου Φάριδος στον Δήμο Σπάρτης.

Τετάρτη 4 Αυγούστου 2010

Τιμώντας τους Ελεύθερους Πολιορκημένους της Καστάνιας στον Ταΰγετο

Της Ελένης Μπίστικα στην Καθημερινή

Στην Καστάνια, στην πλαγιά του Ταΰγετου, σε 750 υψόμετρο, οι κάτοικοί της δεν ξεχνούν και δεν θέλουν να ξεχάσουν. Δεν θα μπορούσαν, εξάλλου, γιατί οι Πύργοι του Παναγιώταρου δείχνουν προς τον ουρανό και στέκονται ολόρθοι, τιμώντας τον ηρωισμό δύο «κλεφτών» της Μάνης – του Παναγιώταρου Βενετζιανάκη και του Κωνσταντή Κολοκοτρώνη. Υστερα από πολιορκία 12 μερόνυχτων, με μπροστάρη τον Παναγιώταρο, οδήγησαν σε ηρωική έξοδο τη νύχτα της 19ης προς 20ής Ιουλίου τους ελεύθερους πολιορκημένους της Καστάνιας, προς το δάσος του Ταϋγέτου.

Στα απομνημονεύματά του γράφει ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, γιος του Κωνσταντή: «Ο Παναγιώταρος και ο Κωνσταντής Κολοκοτρώνης σκοτώθηκαν ηρωικά στον Ταΰγετο (θέση Ανίνα) μετά την έξοδο της Καστάνιας! Αυτοί που επολεμούσαν μέσα ’πέσαμ εις το ορδί του Σερασκέρη με τα σπαθιά εις το χέρι, μόνον τρεις εσκοτώθηκαν άνδρες και μέρος γυναίκες και έμειναν πολλά παιδιά σκλάβοι. Και έτσι έμειναν δύο αδέλφια μου σκλάβοι, το ένα τριών χρονών και το άλλο ενός, άλλα δύο σκλαβώθηκαν και έπειτα ελευθερώθηκαν». Η οικογένεια του Παναγιώταρου ξεκληρίζεται και τα δύο του αγόρια αιχμαλωτίζονται και οδηγούνται στην Κωνσταντινούπολη όπου και εξισλαμίζονται...

Αυτήν την ηρωική, βουτηγμένη στο αίμα σελίδα της Καστάνιας την τιμούν στην επέτειιο μνήμης στις 20 Ιουλίου κάθε χρόνο με τα «Παναγιωτάρεια» με σεμνή τελετή και επιμνημόσυνη δέηση και με τους Πύργους παραστάτες στο βάθος. Τη φωτογραφία έφερε η συνάδελφος Μαρία Γιαννακούρου, κοντοχωριανή από το Σελεγούδι. Συνόδεψε τη μάνα της Φρύνη και τον θειο της Παναγιώτη Μουτζουρίδη, απευθείας απόγονους του Παναγιώταρου. Ο Πύργος του Παναγιώταρου, πέτρινος, επιβλητικός ορθώνεται από το 1700 ώς σήμερα, σελιδοδείκτης μιας ιστορίας ηρωισμού, στο πληθωρικό βιβλίο της Μάνης.