«…Ετούτα είναι της Μηλιάς τα δυτικά χωρία, τα άλλα είναι βορεινά στη μεσιανή μερία. Μπροστά είν' η Καστάνιτζα, στις μάχες ξακουσμένη και στην Τουρκίαν ακούεται, ας είν' και μεθυσμένη. Το Σελεγούδι το πτωχό, τα Κόκκινα Λουρία, ο Άγιος Νικόλαος και άλλα δυο χωρία Μαλτζίνα λέγεται το εν, Αρχοντικόν το άλλο και έως εδώ σώνονται, δεν είναι πλέον άλλο...»

Όλα τα Μπαρδουνοχώρια κατά τον Γ. Δ. Καψάλη (Μεγ. Ελλ. Εγκυκλ. τόμ. ΙΖ΄, σελ. 512) είναι τα εξής: Καστάνια, Σελεγούδι, Ποτάμι, Παλιά Μπαρδούνια (ή Μποσινέϊκα), Τσεσφίνα (Δεσφίνα), Άγιος Νικόλαος, Κόκκινα Λουριά, Μαλιτσίνα (Μέλισσα), Αρχοντικό, Κάστρο της Μπαρδούνιας (αυτό επί τουρκοκρατίας κυρίως το κατείχαν οι Μπαρδουνιώτες Τουρκαλβανοί), Σίνα, Στροντζά (Προσήλιον), Ρόζοβα (Λεμονιά), Ζελίνα (Μελιτίνη), Τσέρια (Αγία Μαρίνα), Άρνα, Κοτσατίνα (Σπαρτιά), Γόλα (μονή από Έλληνες μοναχούς), Γοράνοι, Πυλοβίτσα (Πολοβίτσα), Κουρτσούνα (Βασιλική), Λιαντίνα, Ποταμιά, Πρίτσα (Παλαιόβρυση), Τάραψα, Πετρίνα. Μετά το 1821 δεν έμεινε ούτε ένας Τουρκαλβανός. Το 1835 ανήκαν στους δήμους Μελιτίνης και Φελίας, και εν μέρει στων Κροκεών. Από το 1912 χωρίσθηκαν σε κοινότητες, από το 1998 με τον Καποδίστρια άλλα άνηκαν στον δήμο Σμήνους και άλλα στον δήμο Φάριδος και από το 2011 με τον Καλλικράτη αυτά του Δήμου Σμήνους ανήκουν πλέον στον Δήμο Ανατολικής Μάνης και αυτα του Δήμου Φάριδος στον Δήμο Σπάρτης.

Δευτέρα 27 Απριλίου 2009

Ετοιμολογία της λέξης Βαρδούνια (ή Μπαρδούνια)

Αντιγράφω από το πολύ καλό http://www.mani.org.gr/(ή έντονη γραφή δική μου)

“Η Μπαρδούνια ή Βαρδούνια ονομαζόταν στα χρόνια της Τουρκοκρατίας η νότια περιοχή της επαρχίας Λακεδαίμονος που συνορεύει: Β. με το λεκανοπέδιο του Ευρώτα, Δ. με την Έξω Μάνη, Ν. με τη Κάτω Μάνη (σημερινός Δήμος Γυθείου), Α. με τα Τρίνησα και το Βασιλοπόταμο.
Το όνομα κατά το Γ. Βλαχογιάννη προέρχεται από παραφθορά του ονόματος του πρίγκιπα του Μοριά, Βιλλαρδουίνου, ενώ κατά το Γεράσιμο Καψάλη από την Ενετική λέξη Bardia (από το ιταλικό guardia), που σημαίνει φρουρά και που μεταφέρθηκε στα Ελληνικά σαν βάρδια και Βαρδούνια ή Μπαρδούνια. Ονομάζεται Μπαρδούνια από τους μεσαιωνικούς χρόνους και στους χρόνους της τουρκοκρατίας έπαιξε πρωτεύοντα ρόλο στην ιστορία της Μάνης, της Λακωνίας, αλλά και του Μοριά, εξαιτίας της ιδιόμορφης σύνθεσης των κατοίκων της σε συνδυασμό πάντοτε με τη φυσική οχυρωματική της.
Με τη συνθήκη του Κάρλοβιτς (1699) παραχωρήθηκε στους Βενετούς από τους Τούρκους ολόκληρη η Πελοπόννησος και αποτέλεσε το Regno della Morea, του οποίου μια από τις 4 επαρχίες (στην αρχή ήταν 7), ήταν η Λακωνία με πρωτεύουσα τη Μονεμβασία. Η επαρχία χωριζόταν σε θέματα, ένα από τα οποία ήταν η Βαρδούνια, τα οποία χωριζόταν σε καπετανίες που η κάθε μια είχε τον αιρετό καπετάνιο της. Οι υπηρεσιακοί παράγοντες ήταν υποχρεωμένοι να υποβάλλουν υπηρεσιακές εκθέσεις στο Γενικό Προνοητή, που είχε έδρα το Ναύπλιο, ο οποίος με τη σειρά του υπέβαλλε εκθέσεις στη Γερουσία της Βενετίας. Οι εκθέσεις αυτές παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες σε κάθε μελετητή της Ιστορίας εκείνων των χρόνων.
Η ανατολική ράχη του Ταΰγετου είναι τραχιά και δύσβατη, ενώ διαρρέετε από πολλά ρέματα και ποτάμια, με μεγαλύτερό τους τον Σμήνο.

Είναι ο αρχαίος Σμήνος (Παυσανίας «Λακωνικά» 111,24,9) γνωστός και σαν ποτάμι της Άρνας ή ποτάμι της Αγια-Μαρίνας ή και ποτάμι της Μπαρδούνιας. Οι πηγές του, που βρίσκονται κοντά στην Άρνα, αναβλύζουν μέσα από την ομώνυμη σπηλιά της λαγκάδας και υδρεύεται το Γύθειο, όπως και στην αρχαιότητα.
Η εδαφολογική διαμόρφωση της περιοχής είναι γοητευτική, πανέμορφη και μεγαλόπρεπη, ενώ είναι σχεδόν απρόσιτη. Έχει αμέτρητα απόκρημνα κορφοβούνια, σπηλιές, χαράδρες, δάση, λαγκαδιές κατασκότεινες και κλεισούρες μπλεγμένες και διακλαδούμενες. Σ’ αυτή την άγονη και κυρίως ορεινή ζώνη απλώνονται τα χωριά της περιοχής.”


Υ.Γ. Η φωτογραφία είναι στην θέση “Δέση” του ποταμού Σμήνους

2 σχόλια:

  1. Οι Μπαρδουνιώτες ήταν αρβανίτες μουσουλμάνοι και η ετυμολογία της ονομασίας πρέπει να αναζητηθεί στην αλβανική γλώσσα. Το πρώτο συνθετικό της λέξης Bardhe (μπάρδε) σημαίνει λευκός. Τοπωνύμιο Μπαρδούνια υπάρχει στο αρβανιτόφωνο Κρανίδι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Για το όνομα καλό είναι να δούμε λίγο κάποια δεδομένα. Οι αρβανίτες μουσουλμάνοι εγκαταστάθηκαν μαζικά στην περιοχή μετά το 1715 με την φυγή των Ενετών. Ωστόσο το όνομα Μπαρδούνια υπάρχει εκεί πριν το 1618. Άρα υπάρχει από παλιά. Επίσης μέχρις σήμερα στην Μάνη λέμε βάρδια την σκοπιά και βαρδιάτορα τον φύλακα. Η κατάληξη -ούνια σημαίνει μικρός. Βαρδούνια είναι η μικρή σκοπιά, το μικρό φρούριο. Το Μπ από Β είναι λατινικό κατάλοιπο.

      Διαγραφή